W Polce z roku na rok jest coraz więcej rozwodów. Decyzja o rozwodzie jest bardzo trudna, dlatego warto udać się do specjalisty i porozmawiać z adwokatem, już na samym etapie „myślenia” o rozwodzie. Tak jak nie ma takich identycznych osób, nie ma takich samych małżeństw oraz rozwodów. Dobrze się do niego odpowiednio przygotować, np. konsultując się z adwokat Anną Gręda-Adamczyk.

Przeczytaj na naszym blogu:

Adwokat podczas porady prawnej dotyczącej rozwodu i kwestii związanych z rozwodem (np. alimenty, władza rodzicielska, kontakty z dzieckiem, eksmisja, podział majątku wspólnego) wyczerpująco poinformuje o prawach i obowiązkach małżonka oraz o zaletach i wadach podejmowanych decyzji.

W zasadzie dopiero po kompleksowej analizie indywidualnej sprawy adwokat doradzi klientowi oraz wskaże mu możliwie jak najlepsze rozwiązanie jego problemu.

Zadaniem adwokata, który reprezentuje małżonka, jest wykazać, iż nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego oraz, jeśli strony nie zgadzają się na rozwiązanie małżeństwa przez rozwód bez orzekania o winie – wykazanie z winy, którego małżonka nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego.

Co daje i na czym polega separacja?

Czym się różni rozwód od separacji? Separacja nie jest definitywnym rozwiązaniem małżeństwa jak rozwód. Separacja małżeńska ma na celu ratowanie małżeństwa wraz z prawnym uregulowaniem wystąpienia zupełnego rozkładu więzi małżeńskich.

Warto wiedzieć, że występują trzy więzi małżeńskie:

emocjonalna (uczuciowa);
fizyczna (pożycie małżeńskie);
gospodarcza (wspólne gospodarstwo domowe).

Gdy między małżonkami nie istnieje żadna z tych więzi to rozkład pożycia małżeńskiego ma charakter zupełny. Rozkład pożycia małżeńskiego jest zupełny, gdy małżonkowie się nie kochają, nie utrzymują stosunków intymnych ze sobą oraz nie prowadzą wspólnie gospodarstwa domowego.

Separacja może zostać orzeczona na wniosek obu małżonków. Wówczas takie postępowanie rozpoczyna się od złożenia wniosku o separację.

Separacja może być też orzeczona na żądanie jednego z małżonków. Wówczas postępowanie procesowe rozpoczyna złożenie pozwu o separację.

Gdy między małżonkami nie istnieje żadna z więzi i mamy do czynienia z zupełnym rozkładem pożycia małżeńskiego i ma on trwały charakter (powyżej sześciu miesięcy) to spełnione są przesłanki orzeczenia rozwodu. Aby sąd orzekł separacje wystarczający jest trwały rozkład więzi małżeńskich. Natomiast, żeby sąd orzekł rozwód. konieczny jest zupełny i trwały rozkład więzi małżeńskich.

Jak wziąć rozwód – od czego zacząć?

Rozwód jest definitywnym i ostatecznym rozwiązaniem małżeństwa. Jak przeprowadzić rozwód?

Rozwody w Polsce mogą nastąpić tylko i wyłącznie orzeczeniem – wyrokiem sądu okręgowego. To jest tzw. rozwód cywilny, który nie ingeruje w istotę oraz istnienie małżeństwa kościelnego.

Niedopuszczalne jest zawarcie np. umowy rozwiązującej małżeństwo przed notariuszem w formie aktu notarialnego. Nie wyklucza to jednak porozumienia małżonków w drodze mediacji i wypracowania wspólnych stanowisk procesowych małżonków na rozprawie rozwodowej.

Sprawa rozwodowa dotyczy nie tylko małżonków, ale i pozostałych członków rodziny, niekiedy także otoczenia małżonków: sąsiedzkiego, firmowego, kręgu znajomych.

Jak przeprowadzić rozwód? Sprawy rozwodowe są bardzo różne. Swoim Klientom zawsze podkreślam, że nie ma takich samych małżeństw i takich samych rozwodów. Nie ma więc uniwersalnej odpowiedzi na pytanie, jak przeprowadzić rozwód. Dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie z pomocy prawnej adwokata.

Sąd może orzec dwa rodzaje rozwodu:

rozwód bez orzekania/orzeczenia o winie na zgodne żądanie małżonków (składają oni pozew o rozwód bez orzekania o winie);
rozwód z orzekaniem/orzeczeniem o winie (jeden z małżonków składa pozew o rozwód z orzekaniem o winie), czyli ustaleniem, czy oraz kto ponosi winę za zupełny i trwały rozkład pożycia małżonków (co wiąże się z zerwaniem trzech więzi małżeńskich).

Jaki rozwód jest lepszy i jakie są konsekwencje?

W pozwie o rozwód oraz podczas rozprawy rozwodowej w sądzie, małżonek musi podjąć decyzję, czy chce, aby sąd orzekł rozwód z orzekaniem o winie, czy też chce, aby sąd rozwodowy orzekł rozwód bez orzekania o winie.

Rozwód oprócz satysfakcji małżonków także konsekwencje finansowe oraz czasowe. Niewątpliwie rozwód z orzekaniem o winie, prowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego przez jednego z małżonków, rozciąga się w czasie. Takie postępowanie jest zazwyczaj dużo dłuższe niż rozwód bez orzekania o winie.

Rozwód z orzekaniem o winie

W wypadku orzekania o winie – sąd decyduje, czy oraz który z małżonków ponosi winę za całkowity i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, czyli zerwanie między małżonkami więzi emocjonalnej, fizycznej oraz gospodarczej w taki sposób, że doświadczenie życiowe pozwala przyjąć, że małżonkowie do siebie już nie wrócą. Sąd może orzec, że:

oboje małżonkowie ponoszą winę;
żaden z małżonków nie ponosi winy;
jeden z małżonków ponosi winę.

W zakresie winy za zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego nie ma winy „mniejszej” oraz nie ma winy „większej”. Sąd rozwodowy nie stopniuje winy oraz nie oblicza ułamkowo, czy procentowo „ile kto jest winny”.

Jeden z małżonków może być winny w 90%, a drugi z małżonków w 10%. W podanym przykładzie i tak sąd rozwodowy wyda orzeczenie rozwodu z winy obojga małżonków, dając wyraz jedynie w pisemnym uzasadnieniu wyroku, lecz nie w jego sentencji, iż jeden z małżonków przyczynił się w znacznym stopniu do rozpadu małżeństwa a drugi w nieznacznym stopniu.

Najczęściej dochodzi do rozwiązania małżeństwa przez rozwód z winy jednego małżonka oraz z winy obojga małżonków. Do rzadkości należą sytuację orzeczenia rozwodu z orzekaniem o winie w taki sposób, że żaden z małżonków nie ponosi winy.

Co stanowi winę za rozwód? Zawinioną przyczyną rozpadu małżeństwa jest:

agresja małżonka;
znęcanie się psychiczne i fizyczne nad małżonkiem i rodziną;
nieumiejętność rozwiązywania konfliktów małżeńskich i rodzinnych;
zdrada małżonka;
tworzenie pozorów zdrady małżonka;
nieprzyczynienie się do zaspokojenia potrzeb rodziny – nieróbstwo, separowanie małżonka od jego rodziny i przyjaciół;
wszczynanie awantur itd.

Skutki rozwodu z orzekaniem o winie

Skutki rozwodu w zakresie orzekania o winie dotyczą obowiązku alimentacyjnego między byłymi małżonkami i są następujące:

rozwód bez orzekania o winie oraz orzeczenie winy obojga małżonków;
rozwód z orzeczeniem winy jednego z małżonków;

Obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami w przypadku nieorzekania o winie albo orzeczenia winy obojga małżonków istnieje wtedy, gdy małżonek znajduje się w niedostatku.

Niedostatek polega na niemożliwości zaspokojenia swoich usprawiedliwionych potrzeb (żywność, ubranie, chemia gospodarcza, kosmetyki, leki, edukacja, rehabilitacja itd.), mimo wykorzystania przez małżonka w sposób maksymalny swoich możliwości majątkowych i zarobkowych.

Wysokość obowiązku alimentacyjnego jest także odpowiednia do możliwości majątkowych i zarobkowych drugiego małżonka, czyli jego stanu posiadania, zdrowia, wieku, wykształcenia, doświadczenia.

Przykład nr 1:

Sześćdziesięcioletnia kobieta nie pracowała przez cały czterdziestoletni związek małżeński, bo taka była wola męża. Mężczyzna wręcz nie pozwalał jej iść do pracy. Kobieta w czasie rozwodu podjęła pracę na umowę zlecenie jako pomoc w szwalni zarabiając 700 zł miesięcznie, pracując codziennie w trybie zmianowym.

Kobiecie należą się alimenty w kwocie ok. 650 zł miesięcznie, tak aby jej łączny dochód: wynagrodzenie plus alimenty dawały kwotę odpowiadającą minimalnemu wynagrodzeniu netto.

Obowiązek alimentacyjny w przypadku orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy jednego małżonka w sytuacji, gdy rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego polega na przyczynianiu się małżonka winnego do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, nawet jeśli małżonek niewinny nie pozostaje w niedostatku.

Przykład nr 2:

Żona zarabia 2 000 zł a mąż 10 000 zł. Razem małżonkowie mieli do dyspozycji 12 000 zł miesięcznie, czyli 6 000 zł na osobę. Po rozwodzie z wyłącznej winy męża, żona ma do dyspozycji jedynie 2 000 zł.
Tym samym należą jej się alimenty w kwocie ok. 3 000 zł. Obowiązek alimentacyjny małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia nie sięga wprawdzie – przynajmniej z reguły – tak daleko, aby miał zapewnić małżonkowi niewinnemu równą stopę życiową, niemniej jednak, w zależności od okoliczności konkretnej sprawy, zakres przyczyniania się małżonka wyłącznie winnego do utrzymania małżonka niewinnego mieści się między granicą, poniżej której istnieje już niedostatek, a granicą, której przekroczenie byłoby zrównaniem stopy życiowej obojga małżonków (por. wyr. SN z 28.10.1980 r., III CRN 222/80, OSN 1981, Nr 5, poz. 90 oraz uzasadnienie tezy XIII wytycznych SN z 1987 r., K. Pietrzykowski, Kodeks rodzinny i opiekuńczy, 2015, Legalis).

Rozwód bez orzekania o winie

W wypadku nieorzekania o winie – sąd rozwiązuje małżeństwo przez rozwód, czyli wydaje orzeczenie o rozwodzie oraz nie zajmuje się w ogóle kwestią winy.

Postępowanie dowodowe w sądzie w ogóle nie skupia się za rozpad małżeństwa. Warunek jest jeden. Oboje małżonkowie muszą zgodnie wyrazić wolę, że po pierwsze: chcą rozwodu, a po drugie: rozwód ten ma być bez orzekania o winie.

Jeśli jeden z małżonków żąda rozwodu bez orzekania o winie a drugi z małżonków z orzekaniem o winie albo nie zgadza się na rozwód, to sąd rozwodowy ma obowiązek i tak ustalić, czy i który z małżonków ponosi winę za zupełny i trwały rozkład więzi małżeńskich.

Sprawa rozwodowa – o co pyta sąd, jak się do niej przygotować?

Rozwód jest jedną z najtrudniejszych i najbardziej stresujących decyzji w życiu. Warto przygotować się do sprawy rozwodowej oraz mieć podstawową wiedzę o przebiegu rozprawy o rozwód.

Podczas sprawy rozwodowej pytania zadaje sąd. Pytania może zadawać cały skład sądu. Sąd rozwodowy składa się z trzech osób:

jednego sędziego zawodowego – przewodniczącego składu sędziowskiego (siedzi w todze po środku oraz ma łańcuch sędziowski z wizerunkiem orła);
dwóch ławników (osoby mające doświadczenie życiowe, zazwyczaj niemające wykształcenia prawniczego).

Obok sędziego przewodniczącego i ławników, pytania mogą zadawać adwokaci i radcy prawni stron oraz same strony, czyli małżonkowie.

Jakie pytania w szczególności pytania mogą paść? Nie da się przewidzieć wszystkich pytań, bo nie da się przewidzieć taktyki procesowej drugiego małżonka. Najczęściej zadawane pytania na rozprawie rozwodowej to:

Kiedy został zawarty związek małżeński?
W czym małżonkowie upatrują zupełny i trwały rozkład małżeństwa (jego rozpad)?
Ile małżonkowie mają dzieci?
W jakim wieku są dzieci?
Jakiej płci są dzieci?
Jakie są koszty utrzymania dzieci?
Jakie są zarobki małżonków?
Czy małżonkowie się kłócili? O co małżonkowie się kłócili?
Ile lat mieli małżonkowie biorąc ślub?
W czym małżonkowie upatrują winę za zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego?
Kto ponosi winę za rozpad małżeństwa?
Jakie są koszty utrzymania małżonków?
Czy toczyła się kiedyś już sprawa o rozwód, separację, zaspokojenie potrzeb rodziny, alimenty, władzę rodzicielską?
Czy małżonkowie zawierali umowy majątkowe małżeńskie (intercyzę)?
Czy małżonkowie widzą możliwość pojednania się (pogodzenia się)?
Kiedy nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego (rozpad małżeństwa)?
Czy dzieci małżonków akceptują rozwód?
Jakie warunki mieszkaniowe mają małżonkowie?
Czy małżonkowie próbowali ratować swój związek?
Kiedy nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego, czyli zerwanie między małżonkami więzi: ekonomicznej, fizycznej oraz emocjonalnej?
Jak układało się pożycie małżeńskie małżonków?
Jaki był stosunek małżonków do dzieci oraz jaki jest stosunek małżonków do dzieci?
Jak zachowywali się małżonkowie wobec siebie oraz wobec swoich rodzin i przyjaciół?
Jak małżonkowie dzielili się obowiązkami domowymi?
Jakie były relacje między małżonkami?
Do kiedy między małżonkami pożycie małżeńskie układało się dobrze?
Czy małżonkowie wyrażają zgodę na rozwód?
W jakim trybie (jednozmianowym, dwuzmianowym, trzyzmianowym) pracują małżonkowie?
Z którym małżonkiem małoletnie wspólne dzieci chcą mieszkać po rozwodzie?
Czy małżonkowie mieszkali razem przed ślubem? Jak długo?
Gdzie małżonkowie mieszkali po ślubie?
Jakie pojawiały się problemy w małżeństwie?
Jak były rozwiązywane problemy w małżeństwie przez małżonków?
Czy małżonkowie korzystali z pomocy osób trzecich w rozwiązywaniu problemów – np. terapia małżeńska?
Czy małżonkowie mieszkają teraz razem czy osobno?
Który z małżonków się wyprowadził?
Dlaczego małżonkowie mieszkają osobno?
Kto zajmował się domem – gotowanie, prawnie, sprzątanie, przygotowywanie świąt oraz uroczystości rodzinnych, opieka nad dziećmi, opieka nad zwierzętami etc.?
Czy małżonkowie już kiedyś mieli kryzys w małżeństwie?
Jaki był podział obowiązków w małżeństwie?

Aby skorzystać z pomocy prawnej przy rozwodzie, umów się z adwokat Anna Gręda-Adamczyk korzystając z danych zawartych w dziale kontakt.

Nasza kancelaria udziela porad prawnych także w formie online.