Każdy z rodziców, jeżeli przysługuje mu władza rodzicielska ma prawo i obowiązek wykonywać władzę rodzicielską samodzielnie. Jednak w kwestii istotnych spraw na dalsze życie dziecka, oboje rodziców decydują wspólnie.
Zgodnie z przepisem art. 97 § 1 k.r.o. – „jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania”.
Rodzicowi przysługuje władza rodzicielska, jeżeli nie został on jej pozbawiony, w wykonywaniu jej ograniczony bądź zawieszony.
Jednakże o istotnych sprawach dziecka, rodzice rozstrzygają wspólnie (art. 97 § 2 k.r.o). Konsekwencją naruszenia obowiązku współdecydowania o istotnych sprawach dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej w sposób niewłaściwy, co może skutkować pozbawieniem władzy rodzicielskiej bądź jej ograniczeniem.
W razie braku porozumienia między rodzicami w zakresie istotnej sprawy dziecka rozstrzyga sąd. Przez istotne sprawy dziecka należy rozumieć zarówno dokonywanie czynności faktycznych, jak i czynności prawnych.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera katalogu istotnych spraw dziecka. W tym zakresie należy posiłkować się orzecznictwem sądowym oraz poglądami nauki prawa.
Katalog istotnych spraw dziecka
Do katalogu istotnych spraw dziecka zalicza się wszelkie decyzje w zakresie życia dziecka. Najważniejsze z nich to:
- wybór imienia lub nazwiska dziecka;
- zmiana imienia lub nazwiska dziecka;
- ustalenie miejsca stałego pobytu dziecka;
- wyjazd dziecka za granicę na wakacje;
- wyjazd dziecka za granicę w celu stałego pobytu;
- wybór placówki, w której kształci się dziecko np. żłobek, przedszkole, szkoła;
- wybór kierunku kształcenia dziecka np. sportowe, humanistyczne;
- wybór religii, w której wychowane ma być dziecko np. chrzest święty dziecka;
- wybór kierunku leczenia dziecka np. zgoda na zabieg operacyjny;
- wydanie paszportu dla dziecka;
- wydanie dowodu osobistego dla dziecka;
- zmiana obywatelstwa dziecka;
- czasowe powierzenie pieczy nad dzieckiem innej osobie np. babci;
- wszystkie czynności przekraczające zwykły zarząd majątkiem dziecka np. odrzucenie spadku w imieniu dziecka, sprzedaż nieruchomości dziecka;
- uczestnictwo dziecka w trudnym i niebezpiecznym przedsięwzięciu np. kurs przetrwania, wyprawa na biegun;
Istotne sprawy dziecka – orzecznictwo
W przypadku braku porozumienia między rodzicami, sprawy z katalogu istotnych praw dziecka rozstrzyga sąd opiekuńczy na wniosek jednego z rodziców. Właściwym do rozstrzygnięcia sprawy jest sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka.
Rozstrzygnięcie sądu opiekuńczego o istotnych sprawach dziecka może nastąpić dopiero po umożliwieniu rodzicom złożenia oświadczeń, chyba że wysłuchanie ich byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami. Sąd kieruje się interesem i dobrem dziecka, a nie interesem i dobrem któregokolwiek z rodziców.
Rozstrzygając tego rodzaju sprawę, sąd powinien dążyć do polubownego rozstrzygnięcia sporu. Zgodnie z przepisem art. 13 Konwencji o wykonywaniu praw dzieci, aby zapobiegać sporom i rozstrzygać je oraz aby unikać wszczynania dotyczących dzieci postępowań przed organami sądowymi, strony powinny popierać wprowadzanie mediacji oraz innych form rozstrzygania sporów, a także korzystanie z tych metod w celu doprowadzenia do ugody we właściwych rodzajach spraw, określonych przez strony.
Niniejszy wpis na blogu zawiera najbardziej przydatne i ogólne informacje na temat omawianego zagadnienia prawnego. Wpis nie stanowi porady prawnej, ani nie stanowi rozwiązania konkretnej sprawy bądź problemu prawnego. Nawet, jeśli Twoja sytuacja jest bardzo podobna to szczegóły mogą wpływać na rodzaj postępowania i działania prawnego. Z tego względu swoją indywidualną sytuację prawną i faktyczną zawsze należy skonsultować z adwokatem.