Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom od momentu urodzenia się dziecka aż do uzyskania przez nie pełnoletności. Ale może ona ulegać różnym perturbacjom, np. być ograniczona oraz zawieszona. Największą ingerencją we władzę rodzicielską jest jej pozbawienie. Warto wiedzieć, jak wygląda taka procedura i jakie są przesłanki, aby pozbawić rodzica praw rodzicielskich.
Spis treści – kliknij, by przejść do interesującego cię akapitu:
- Czym jest pozbawienie praw rodzicielskich?
- Jak pozbawić rodzica władzy rodzicielskiej?
- Argumenty do odebrania praw rodzicielskich
- Jak napisać wniosek o pozbawienie praw rodzicielskich?
- Sprawa o pozbawienie praw rodzicielskich – jakie pytania zadaje sąd?
- Jak się bronić, aby uniknąć odebrania władzy rodzicielskiej?
- Skutki pozbawienia praw rodzicielskich. Co się dzieje z alimentami?
- Adwokat do sprawy o pozbawienie praw rodzicielskich
Czym jest pozbawienie praw rodzicielskich?
Pozbawienie władzy rodzicielskiej odbywa się na drodze sądowej. Zgodnie z przepisami art. 111 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.) sąd opiekuńczy może pozbawić rodzica władzy rodzicielskiej z powodu trzech przesłanek:
- jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody;
- jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej;
- rodzice w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone w stosunku do jednego lub obojga rodziców.
Paragraf 2 ww. przepisu stanowi, że sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli mimo udzielonej pomocy, nie ustały przyczyny zastosowania art. 109 § 2 pkt 5 k.r.o.
Art. 109 dotyczy zagrożonego dobra dziecka zgodnie z którym sąd opiekuńczy może wydać zarządzenie umieszczenia małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej; albo powierzenie tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie; albo zarządzenie umieszczenie małoletniego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej od ograniczenia władzy rodzicielskiej różni się tym, że rodzic ograniczony we władzy rodzicielskiej ma prawo i obowiązek w ustalonym przez sąd zakresie wykonywać władzę rodzicielską tj. decydować o istotnych sprawach dziecka w porozumieniu z drugim z rodziców.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej oznacza, że rodzicowi w ogóle nie przysługuje władza rodzicielska. Władza rodzica nie ma penalnego charakteru, nie chodzi o ukaranie rodzica bądź rodziców, lecz zabezpieczenie dobrostanu dziecka.
Jak pozbawić rodzica władzy rodzicielskiej?
Postępowanie sądowe o pozbawienie władzy rodzicielskiej może być wszczęte przed osiągnięciem przez dziecko pełnoletności, a po jej osiągnięciu postępowanie zostanie umorzone.
Sprawa o pozbawienie władzy rodzicielskiej może być wszczęta na dwa sposoby:
- na wniosek jednego z rodziców;
- z urzędu, gdy sąd poweźmie wiedzę na temat konieczności wszczęcia postępowania w przedmiocie władzy rodzicielskiej np. prowadzona jest Niebieska Karta, wpłynęło do sądu zawiadomienie z Policji, ze szkoły, ze szpitala, od sąsiadów, innych rodziców z opisem sytuacji opiekuńczo-wychowawczej dziecka, która powoduje, że jest konieczne wszczęcie postępowania w przedmiocie władzy rodzicielskiej z urzędu bądź w toku innego postępowania została wydana opinia psychologa bądź Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów (OZSS, poprzednio RODIK), z której wynika, że postawa rodziców wymaga korekty;
Z chwilą uzyskania przez dziecko pełnoletności władza rodzicielska wygasa. Pełnoletność można uzyskać na dwa sposoby:
- poprzez ukończenie 18. roku życia w przypadku kobiety i mężczyzny;
- u kobiet poprzez zawarcie związku małżeńskiego po ukończeniu 16 roku życia za zgodą sądu rodzinnego z ważnych powodów.
Nie jest możliwe pozbawienie władzy, gdy wygasła ona z mocy prawa, tj. jest poprzez osiągnięcie przez dziecko pełnoletności. W przypadku dzieci szesnastoletnich lub siedemnastoletnich warto więc rozważyć przy współpracy z adwokatem, czy jest sens wszczynać takie postępowanie.
Argumenty do odebrania praw rodzicielskich
Sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka,.
W praktyce oznacza to, że jeżeli rodzic trwale nie interesuje się dzieckiem np. wyjechał za granicę, odbywa wieloletnią karę pozbawienia wolności, nie kontaktuje się z dzieckiem, nie płaci alimentów, zmusza dziecko do nierządu, kradzieży, żebrania, nie zapewnia dziecku właściwych warunków bytowych, jest uzależniony od alkoholu, narkotyków, dopalaczy, innych środków psychoaktywnych, poważnie choruje psychicznie, nie chce wykonywać władzy rodzicielskiej to sąd pozbawi takiego rodzica władzy rodzicielskiej.
Aby przeprowadzić taką sprawę należy złożyć wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej, w którym należy przedstawić sytuację opiekuńczo-wychowawczą dziecka i przedstawić dowody np. zaświadczenia za szkoły, zaświadczenia z przedszkola, zaświadczenia od lekarza, e-maile, smsy, mmsy, nagrania, zeznania świadków na okoliczność tego, że rodzic trwale nie interesuje się dzieckiem bądź nadużywa władzy rodzicielskiej.
Jak napisać wniosek o pozbawienie praw rodzicielskich?
Sprawa o odebranie praw rodzicielskich może być wszczęta na dwa sposoby: wskutek wniosku rodzica lub z urzędu. We wniosku należy żądać pozbawienia władzy rodzicielskiej i należycie umotywować ten wniosek oraz powołać odpowiednie dowody.
Wniosek należy złożyć do sądu rodzinnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Do wniosku należy bezwzględnie dołączyć w oryginale odpis aktu urodzenia dziecka.
Opłata sądowa od wniosku o pozbawienie władzy rodzicielskiej wynosi 100 zł.
Jak długo czeka się na sprawę o pozbawienie praw rodzicielskich? Czas oczekiwania na pierwsze czynności sądu to od kilku do kilkunastu tygodni. Sprawa może zakończyć się po jednej, a także kilku rozprawach. Sąd musi bowiem ustalić szczegółowo sytuację opiekuńczo-wychowawczą dziecka.
Sąd może także dziecko wysłuchać. Rodzice i dziecko mogą być także zbadani psychologicznie oraz psychiatrycznie.
Z uwagi na to, że każda sprawa rodzinna jest skomplikowana i inna, to warto swoją sprawę powierzyć adwokatowi, który specjalizuje się w sprawach rodzinnych.
Sprawa o pozbawienie praw rodzicielskich – jakie pytania zadaje sąd?
W toku postępowania o odebranie praw rodzicielskich sąd ustala szczegółowo sytuację opiekuńczo-wychowawczą dziecka.
Sąd zleca m.in. wywiady kuratorskie, dopuszcza dowody z przesłuchania stron, czyli rodziców, świadków, opinii biegłych – psychologów, psychiatrów.
Jakie pytania mogą paść na sali sądowej? Podajemy przykładowy katalog:
- ile dziecko ma lat, gdzie mieszka?
- gdzie i jak uczy się dziecko?
- jaki jest stan zdrowia dziecka?
- jak rodzice zajmują się dzieckiem?
- jaki dziecko ma kontakt z rodzicami?
- czy rodzice płacą alimenty?
- czy rodzice mają kontakt ze szkołą?
- czy rodzice mają kontakt z lekarzem, pielęgniarką?
- jak odbywają się kontakty z rodzicami?
- jakie są kompetencje i predyspozycje wychowawcze rodziców?
- czy rodzice są stabilni emocjonalnie?
- czy rodzice dają rękojmie prawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej?
- czy rodzice są uzależnieni od jakiś środków?
- jaki jest stan zdrowia rodziców?
- czy rodzice pracują?
- z czego utrzymują się rodzice?
Ile łącznie kosztuje sprawa o pozbawienie praw rodzicielskich? Opłata sądowa do składanego wniosku to 100 zł, a koszt wynagrodzenia adwokackiego ustalany jest indywidualnie i zależy od ilości czynności i stopnia ich komplikowania.
Koszt sprawy wnosi zazwyczaj od kilkuset złotych do kilku tysięcy złotych.
Jak się bronić, aby uniknąć odebrania władzy rodzicielskiej?
Najlepszą metodą przeciwdziałania pozbawienia władzy rodzicielskiej jest realne i prawidłowe wykonywanie władzy rodzicielskiej w taki sposób, aby nie istniały bądź przestały istniej przesłanki pozbawienia władzy rodzicielskiej.
Sąd rozpatrując sytuację dziecka bierze pod uwagę stan rzeczy na chwilę rozstrzygnięcia sprawy. Oznacza to, że rodzic zawsze może w toku rozprawy rozpocząć w sposób prawidłowy wykonywać władzę rodzicielską.
Należy pamiętać, że nawet jeżeli dojdzie do pozbawienia władzy rodzicielskiej, to, gdy odpadną przyczyny jej pozbawienia, władza rodzicielska może zostać przywrócona.
W razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić (art. 111 § 2 k.r.o.).
W celu przywrócenia władzy rodzicielskiej należy złożyć do sądu odpowiedni wniosek.
Skutki pozbawienia praw rodzicielskich. Co się dzieje z alimentami?
Skutkiem pozbawienia władzy rodzicielskiej jest to, że rodzic nie ma prawa współdecydowania o istotnych sprawach dziecka, czyli nie ma prawa wykonywania władzy rodzicielskiej. Do istotnych spraw dziecka należą np. wybór szkoły, leczenia, miejsca zamieszkania, wyjazdu zagranicznego itd.
Przykładowo rodzic nie decyduje, do której szkoły dziecko ma uczęszczać, jakie ma mieć zajęcia dodatkowe, w jaki sposób i gdzie ma być leczone itd.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie ma wpływu na kontakty z dzieckiem i alimenty. Rodzic nadal zobowiązany jest do płacenia alimentów ponadto ma prawo i obowiązek odbywania kontaktów z dzieckiem.
Po pozbawieniu władzy rodzicielskiej, zmianie nie ulega imię i nazwisko dziecka, ale może być ono zmienione bez zgody rodzica, który został pozbawiony władzy rodzicielskiej.
Do przysposobienia, czyli adoptowania dziecka np. przez małżonka drugiego z rodziców, nie jest konieczna zgoda rodzica pozbawionego władzy rodzicielskiej.
W zasadzie do takiego przysposobienia może dojść nie tylko bez zgody rodzica pozbawionego władzy rodzicielskiej, ale także bez jego wiedzy o tym, że takie postępowanie się toczy.
Adwokat do sprawy o pozbawienie praw rodzicielskich
Sprawy rodzinne są bardzo skomplikowane pod kątem prawnym i psychologicznym. Rodzaj działania krótkotrwałego i długotrwałego powinien być zawsze dopasowany do indywidualnej sytuacji i potrzeb klienta.
Właśnie dlatego warto zawsze skorzystać z pomocy adwokata specjalizującego się w sprawach rodzinnych i opiekuńczych. Nasza kancelaria posiada wieloletnie doświadczenie w sprawach o pozbawienie praw rodzicielskich – przygotowujemy odpowiedni wniosek do sądu, pomagamy skompletować odpowiednie dokumenty i zgromadzić dowody, ustalamy właściwą taktykę procesową oraz reprezentujemy klientów przed sądem.
Jeśli chcesz skorzystać z pomocy prawnej w sprawie o pozbawienie władzy rodzicielskiej, skontaktuj się z naszą kancelarią.
Niniejszy wpis na blogu zawiera najbardziej przydatne i ogólne informacje na temat omawianego zagadnienia prawnego. Wpis nie stanowi porady prawnej, ani nie stanowi rozwiązania konkretnej sprawy bądź problemu prawnego. Nawet, jeśli Twoja sytuacja jest bardzo podobna to szczegóły mogą wpływać na rodzaj postępowania i działania prawnego. Z tego względu swoją indywidualną sytuację prawną i faktyczną zawsze należy skonsultować z adwokatem.
