Sprawy o uregulowanie kontaktów rodzica z dzieckiem mogą trwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat. Na ten czas warto przeprowadzić zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem, aby rodzic w okresie bardzo długotrwałego i trudnego postępowania sądowego, mógł utrzymywać relacje ze swoim dzieckiem. Przeczytaj, jak można zabezpieczyć kontakty zgodnie z polskim prawem i co będzie do tego potrzebne.
Co to jest zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem? Kto i kiedy może o to wystąpić?
Zgodnie z paragrafem 113 1 § 1 i 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.
Prawo i wzajemnie z nim związany obowiązek rozciąga się także na dalszych krewnych np. rodzeństwo czy dziadków.
Kontakty z dzieckiem obejmują, w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość itd.
Każdy z rodziców, także ten, z którym dziecko mieszka na co dzień mieszka oraz ten, który nie mieszka pod jednym dachem ze swoim dzieckiem, ma prawo wystąpić o sądowne uregulowanie kontaktów. Ze względu na konieczność zgromadzenia materiału dowodowego, takie postępowanie może trwać bardzo długo.
Wobec tego ustawodawca przewidział postępowanie zabezpieczające to jest uregulowanie kontaktów w sposób tymczasowy na czas trwania postępowania. W takim przypadku można wystąpić o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem. Co to jest?
Zgodnie z przepisem art. 755 § 1 Kodeksu postpowania cywilnego, jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki uzna za stosowny do zaistniałych okoliczności (nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych).
W szczególności sąd może unormować prawa i obowiązki stron lub uczestników na czas trwania postępowania. Oznacza to, że w okresie trwania postpowania sądowego, na wniosek jednego z rodziców sąd ustala kontakty w dni powszednie, weekendy, wakacje, święta itd.
Zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem może nastąpić w trakcie trwania sprawy o rozwód przed sądem okręgowym a także podczas trwania sprawy o ustalenie kontaktów przez sądem rejonowym, gdy rodzice nie są małżeństwem albo są małżeństwem, ale żadne z nich nie wniosło sprawy o rozwód.
Możliwe jest więc zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem przed rozwodem, w trakcie rozwodu a także po rozwodzie.
Jeżeli zakończenie sprawy o kontakty w drodze ugody nie dojdzie do skutku, to zawsze warto złożyć wniosek o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem na czas trwania postępowania. Niezasadne będzie składanie takiego wniosku, gdy sprawa może skończyć się w drodze porozumienia obu stron.
Postanowienie sądu w przedmiocie zabezpieczenia kontaktów może być przez każdego z rodziców zaskarżone w drodze zażalenia.
Wniosek o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem – co powinien zawierać?
Wniosek o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem jest pismem procesowym, które powinno być prawidłowo sporządzone. Gdy wniosek nie jest dotknięty brakami formalnymi, postępowanie przebiega wtedy sprawniej, przez co trwa krócej.
Właśnie dlatego warto zlecić sporządzenie takiego wniosku adwokatowi, który specjalizuje się w sprawach rodzinnych. Nie istnieje bowiem żaden uniwersalny wzór wniosku na zabezpieczenia kontaktów z dzieckiem.
Wniosek musi uwzględniać konkretny stan faktyczny dla danej osoby i danego dziecka, a ogólne wzory tego typu pisma dostępne w Internecie, mogą nie odzwierciedlać aktualnej sytuacji dziecka, przez co przyniosą więcej szkody niż pożytku.
Wniosek o zabezpieczenie kontaktów może być zawarty we wniosku głównym o ustalenie kontaktów albo o rozwód. Wówczas nie podlega dodatkowej opłacie.
Wniosek może być też złożony w toku postępowania rozwodowego lub o ustalenie kontaktów. Wówczas podlega opłacie sądowej w kwocie 100 zł. Pismo składa się do sądu okręgowego, a jeśli trwa rozwód między rodzicami dziecka – do sądu rejonowego.
Do wniosku należy załączyć dowody w postaci:
- odpisu aktu urodzenia;
- odpisu aktu małżeństwa.
Sporządzony wniosek do sądu nie musi być udowodniony. Podstawą wydania zabezpieczenia przez sąd jest uprawdopodobnienie roszczenia, a nie jego udowodnienie.
Sądowe zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem – ile trwa postępowanie?
Wniosek o zabezpieczenie kontaktów powinien być rozpoznany na rozprawie. Zgodnie z przepisem art. 7561 k.p.c..w sprawach dotyczących pieczy nad małoletnimi dziećmi i kontaktów z dzieckiem, sąd orzeka w przedmiocie zabezpieczenia po przeprowadzeniu rozprawy, chyba że chodzi o wypadek niecierpiący zwłoki.
Zgodnie zaś z przepisem art. 737 k.p.c. wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlega rozpoznaniu bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu (chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej).
Jeżeli ustawa przewiduje rozpoznanie wniosku na rozprawie, należy ją wyznaczyć tak, aby mogła odbyć się w terminie miesięcznym od dnia wpływu wniosku.
W teorii wniosek powinien być więc rozpoznany szybko i sprawnie, maksymalnie w terminie miesiąca od dnia jego złożenia. W praktyce uzależnione jest to od obłożenia pracą sądu, liczbą dostępnych sal rozpraw, sprawności sędziego referenta, okresu, w którym był złożony wniosek itd.
Najczęściej wniosek o zabezpieczenie jest rozpoznawany po przeprowadzeniu pierwszej rozprawy, na której wysłuchani są rodzice. Zazwyczaj na pierwszym terminie rozprawy nie są przesłuchiwani świadkowie.
Wykonalność postanowienia o zabezpieczeniu kontaktów
Postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia kontaktów z dzieckiem jest natychmiast wykonalne. Jest ono ważne od chwili jego wydania, zazwyczaj ogłoszenia przez sąd. W związku z tym, nie trzeba czekać na uprawomocnienie się decyzji sądu. Rodzice od razu są zobowiązani do stosowania się do postanowienia.
Jeśli któreś z rodziców się do tego nie stosuje, można:
- zagrozić mu zapłatą sumy pieniężnej za niewykonywanie postanowienia w przedmiocie kontaktów (zagrożenie grzywną za niewykonywanie kontaktów, zagrożenie karą pieniężną za niewykonywanie kontaktów);
- wszcząć z urzędu albo na wniosek rodzica postępowanie w przedmiocie władzy rodzicielskiej i ograniczyć władzę rodzicielską poprzez zobowiązanie rodziców do podjęcia wzajemnie i wspólnie terapii ukierunkowanej na wzajemne porozumiewanie się;
- wszcząć z urzędu albo na wniosek rodzica postępowanie w przedmiocie władzy rodzicielskiej i ograniczyć władzę rodzicielską poprzez zobowiązanie rodzica do odbycia indywidualnej terapii psychologicznej;
- wszcząć z urzędu albo na wniosek rodzica postępowanie w przedmiocie władzy rodzicielskiej i ograniczyć władzę rodzicielską poprzez zobowiązanie rodzica do odbycia leczenia psychiatrycznego;
- wszcząć z urzędu albo na wniosek rodzica postępowanie w przedmiocie władzy rodzicielskiej i ograniczyć władzę rodzicielską poprzez zobowiązanie rodzica do odbycia leczenia odwykowego;
- zmienić postanowienie w przedmiocie kontaktów w ten sposób, aby przy wydawaniu dziecka albo w trakcie kontaktów obecny był kurator sądowy;
- zmienić miejsce zamieszkania dziecka, na miejsce zamieszkania u tego z rodziców, który nie utrudnia kontaktów z dzieckiem;
- umieścić dziecko w pieczy zastępczej – „domu dziecka”.
Przykład:
Zbigniew wniósł do sądu 1 lutego 2023 roku wniosek o zabezpieczenie kontaktów z synem Pawłem. Dnia 13 marca 2023 roku (poniedziałek) o 10.00. odbyła się rozprawa, na której sąd wysłuchał rodziców Pawła. Ponadto sąd wysłuchał dziecko w Niebieskim Pokoju przy udziale psychologa. O godzinie 13.00. dnia 14 marca 2023 roku (wtorek) sąd ogłosił postanowienie, którym sąd ustalił m.in. kontakty Zbigniewa z Pawłem we wtorki od godziny 16.00 lub po zakończeniu zajęć szkolnych aż do godziny 20.00. Oznacza to, że Zbigniew już 14 marca 2023 roku – po ogłoszeniu postanowienia – ma prawo i obowiązek odbyć kontakty ze swoim synem. Obu rodzicom oczywiście przysługuje wniesienie zażalenia na wydane postanowienia. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonalności postanowienia.
Co oznacza oddalenie wniosku o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem?
Wniosek o ustalenie kontaktów na czas trwania postępowania może zostać oddalony przez sąd. Zazwyczaj zdarza się to rzadko oraz w wyjątkowych sytuacjach, np. gdy rodzic zagraża bezpieczeństwu dziecka; bardzo długo nie miał kontaktów z dzieckiem; nie ma z dzieckiem jakiejkolwiek więzi.
W takim wypadku należy rozważyć złożenie zażalenia na takie postanowienie i rozważyć dalsze kroki prawne i faktyczne, w tym odbudowanie, zbudowanie więzi na nowo z dzieckiem.
Kancelaria prawna adwokat Anna Gręda-Adamczyk kompleksowo prowadzi sprawy o ustalenie i zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem. Przeprowadziliśmy ponad sto postępowań o ustalenie kontaktów zarówno na etapie sądowym, przedsądowym jak i pozasądowym.
Jeśli potrzebujesz pomocy doświadczonego adwokata w sprawie o zabezpieczenie kontaktów – skontaktuj się nami.
Czytaj też: Kontakty z dzieckiem a praca lub pobyt za granicą
Niniejszy wpis na blogu zawiera najbardziej przydatne i ogólne informacje na temat omawianego zagadnienia prawnego. Wpis nie stanowi porady prawnej, ani nie stanowi rozwiązania konkretnej sprawy bądź problemu prawnego. Nawet, jeśli Twoja sytuacja jest bardzo podobna to szczegóły mogą wpływać na rodzaj postępowania i działania prawnego. Z tego względu swoją indywidualną sytuację prawną i faktyczną zawsze należy skonsultować z adwokatem.
