Ubezwłasnowolnienie osoby nadużywające alkoholu zazwyczaj odbywa się na wniosek członków rodziny alkoholika. Procedura ma na celu pozbawić go zdolności prawnych, np. zarządzania majątkiem rodzinnym, sprzedaży mieszkania lub domu oraz brania pożyczek lub kredytów. Sprawdź, jak wygląda procedura ubezwłasnowolnienia alkoholika.
Na czym polega ubezwłasnowolnienie alkoholika?
Alkoholizm może być jedną z przesłanek do przeprowadzenia ubezwłasnowolnienia. Polskie prawo stanowi, że osoba, która ukończyła 13 lat, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem (art. 13 § 1 kodeksy cywilnego).
Alkoholik na skutek ubezwłasnowolnienia traci zdolność do wykonywania w swoim imieniu wszelkich czynności prawnych w stopniu częściowym lub całkowitym.
Warto podkreślić, że samo uzależnienie (pijaństwo czy narkomania) nie stanowi przesłanki ubezwłasnowolnienia, o ile biegły nie stwierdzi, że ma ono postać zaburzenia psychicznego (post. SN z 23.2.1968 r., II CR 32/68, OSNPG 1968, Nr 7, poz. 42; post. SN z 18.5.1972 r., II CR 138/72, OSNCP 1972, Nr 12, poz. 221).
Podobnie jak alkoholizm, także inne formy zachowań nie odpowiadające przyjętym w społeczeństwie kanonom obyczajowym i moralnym (np. wstąpienie do sekty religijnej, radykalna zmiana światopoglądu i dotychczasowego trybu życia), jeśli nie wiążą się z przyczyną w postaci niedorozwoju umysłowego, choroby psychicznej bądź zaburzeń psychicznych, nie uzasadniają ubezwłasnowolnienia osoby, która takie zachowanie prezentuje (post. SA w Białymstoku z 20.9.1994 r., I ACr 143/94, OSAB 1995, Nr 1, poz. 3 (patrz: Art. 13 KC red. serii Osajda/red. tomu Borysiak 2021, wyd. 29/P. Księżak, Legalis).
Ubezwłasnowolnienie alkoholika odbywa się na wniosek członka jego rodziny. Nie ma znaczenia, czy jest to brat, ojciec, syn czy dziadek. Ubezwłasnowolnienie może objąć np. rodzica alkoholika (np. ubezwłasnowolnienie osoby starszej), męża alkoholika czy syna alkoholika. Są one możliwe wtedy, gdy uzależnienie od alkoholu nosi postać zaburzeń psychicznych.
Jak można ubezwłasnowolnić alkoholika? Oficjalna procedura
Procedura ubezwłasnowolnienia danej osoby obejmuje dwa rodzaje: ubezwłasnowolnienie częściowe lub całkowite. Dla każdego z nich sam proces wygląda podobnie.
Jak ubezwłasnowolnić alkoholika? Najpierw należy złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie do właściwego sądu okręgowego. Pismo powinno być prawidłowo sporządzone i odpowiednio umotywowane.
W toku postępowania powinny być przeprowadzone dowody, które wskażą na pijaństwo osoby, która ma być ubezwłasnowolniona w postaci zaburzeń psychicznych.
Sama sprawa jest rozpatrywana najpierw w sądzie okręgowym, a w drugiej instancji w sądzie apelacyjnym.
Warto podkreślić, że ubezwłasnowolnienie alkoholika to zupełnie inny rodzaj postępowania niż skierowanie alkoholika na przymusowe leczenie. Oba takie postępowania mogą toczyć się równolegle, ale nie mogą toczyć się łącznie.
Przykład:
Marian M. od 2005 roku nadużywa alkoholu. Wobec tego w 2021 roku żona Mariana M. zdecydowała się wszcząć postępowanie o ubezwłasnowolnienie. Marian M. nie stawiał się na wezwania sądu ani nie odbierał korespondencji. Sytuacja w domu coraz bardziej ulegała pogorszeniu. Wobec tego Marianna M. doprowadziła do wszczęcia postępowania o przymusowe leczenie odwykowe swojego męża. Zanim zapadło prawomocne postanowienie w przedmiocie ubezwłasnowolnienia Mariana M. został o skierowany postanowieniem sądu rodzinnego na przymusowe leczenie.
Jak napisać wniosek o ubezwłasnowolnienie alkoholika?
Nie istnieje uniwersalny wzór wniosku o ubezwłasnowolnienie alkoholika, ponieważ każdy przypadek jest inny i może zawierać mniej lub więcej istotnych elementów.
Taki wniosek jest bardzo podobny do wniosku o ubezwłasnowolnienie z innych przyczyn niż pijaństwo.
Jak więc napisać wniosek o ubezwłasnowolnienie alkoholika? Kluczowe jest samo udowodnienie alkoholizmu i nadużywania alkoholu, który ma charakter zaburzeń psychicznych.
Do udowodnienia alkoholizmu danej osoby, można wykorzystać zeznania świadków, nagrania, dokumenty (w tym dokumenty medyczne), wyroki skazujące, np. za spowodowanie wypadku drogowego w stanie nietrzeźwości.
Wniosek powinien być dopasowany do danej osoby i danej sytuacji. Warto skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata, który rzetelnie sporządzi taki wniosek do sądu w oparciu o wszystkie przesłanki.
Skutki ubezwłasnowolnienia alkoholika. Co się dzieje z jego długami?
Ważną kwestią związaną z ubezwłasnowolnieniem osoby nadużywającej alkoholu, są kwestie finansowe, przede wszystkim długi.
Aktywa (tj. ruchomości i nieruchomości) i pasywa (tj. długi np. zobowiązania kredytowe) alkoholika są niezmienne przed jak i po prawomocnym ubezwłasnowolnieniu. Ubezwłasnowolnienie nie powoduje upadku długów alkoholika. Osoba ubezwłasnowolniona ma nadal obowiązek wykonywać swoje zobowiązania np. spłacać kredyt, płacić czynsz etc. Długi ubezwłasnowolnionego alkoholika dziedziczone są na zasadach ogólnych tj. najczęściej dziedziczy je małżonek oraz dzieci. W takiej sytuacji warto rozważyć odrzucenie spadku.
W przypadku zadłużenia alkoholika, można rozważyć oczywiście kwestię upadłości konsumenckiej.
Pozytywnym skutkiem ubezwłasnowolnienia alkoholika, jest to, że nie będzie on mógł zaciągać zobowiązań np. chwilówek, kredytów, zastawiać rzeczy w lombardzie itd.
Czy szybkie ubezwłasnowolnienie jest możliwe? Jak długo przebiega sprawa?
Ubezwłasnowolnienie osoby nadużywającej alkoholu jest jedną z najbardziej skomplikowanych spraw. Zazwyczaj sprawa o ubezwłasnowolnienie trwa kilka miesięcy, ale ubezwłasnowolnienie alkoholika w skrajnych wypadkach może trwać nawet kilka lat.
Jest to związane z postawą samego alkoholika. Zazwyczaj w trakcie spraw wypiera się on swojego uzależnienia oraz utrudnia postępowanie np. nie stawiając się na kolejne badania wyznaczone przez biegłych. To wszystko znacznie przedłuża całą procedurę. Kluczowe bowiem są także opinie biegłych, w szczególności biegłych psychiatrów.
Dlatego warto bardzo dobrze przygotować się do postępowania sądowego. Warto też rozważyć sądowe skierowanie alkoholika na przymusowe leczenie bez jego zgody i złożenie stosownego wniosku do sądu rodzinnego i opiekuńczego. Leczenie odwykowe nie odbywa się bowiem automatycznie i konieczne jest złożenie wymaganych wniosków.
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej przy sprawie o ubezwłasnowolnienie osoby nadużywającej alkoholu lub narkotyków skontaktuj się z naszą kancelarią.
Niniejszy wpis na blogu zawiera najbardziej przydatne i ogólne informacje na temat omawianego zagadnienia prawnego. Wpis nie stanowi porady prawnej, ani nie stanowi rozwiązania konkretnej sprawy bądź problemu prawnego. Nawet, jeśli Twoja sytuacja jest bardzo podobna to szczegóły mogą wpływać na rodzaj postępowania i działania prawnego. Z tego względu swoją indywidualną sytuację prawną i faktyczną zawsze należy skonsultować z adwokatem.
