Pochodzenie dziecka od męża matki

W polskim prawie rodzinnym są trzy sposoby ustalenia ojcostwa: domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki, uznanie ojcostwa oraz sądowe ustalenie ojcostwa. Domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki jest pierwszym ze sposobów ustalenia pochodzenia dziecka od mężczyzny. Już starożytni Rzymianie hołdowali zasadzie pater est, quem nuptiae demonstran, co oznacza, że ojcem jest ten, na kogo wskazuje związek małżeński – domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki.

Zgodnie z przepisem art. 62 k.r.o. jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.

Paragraf 2 art. 62 k.r.o. stanowi, że jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża. Domniemanie to nie dotyczy przypadku, gdy dziecko urodziło się w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji, na którą wyraził zgodę pierwszy mąż matki.

Oznacza to, że jeśli matka dziecka ma męża i rodzi dziecko w trakcie trwania małżeństwa albo przed upływem 300. dni od jego ustania lub unieważnienia to ojcem dziecka jest jej mąż. Nie ma znaczenia, że małżonkowie od wielu lat ze sobą nie mieszkają, małżonkowie nie utrzymują kontaktów, czy też mieszkają w różnych krajach.

Nie do rzadkości należą sytuacje, w których żona w trakcie postępowania rozwodowego związuje się z innym mężczyzną i rodzi dziecko. Wówczas ojcem dziecka zgodnie z prawem jest mąż matki, mimo że matka może być od dawna faktyczna związana z innym mężczyzną. W takim wypadku mąż matki winien wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa.

Zaprzeczenie ojcostwa spowoduje, że mąż matki nie będzie zobowiązany do uiszczania alimentów na rzecz dziecka urodzonego przez żonę oraz otworzy możliwość ustalenia ojcostwa urodzonego przez żonę dziecka zgodnie z prawdą biologiczną. Istotne jest zachowanie terminu, w którym można wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa.

Dla matki – żony jest to termin sześciomiesięczny liczony od dnia urodzenia dziecka. Dla męża matki termin wynosi także sześć miesięcy i jest liczony od dnia, w którym mąż matki dowiedział się (powziął wiadomość) o urodzeniu przez żonę dziecka. Po upływie wyżej wymienionych terminów matka dziecka – żona ani mąż matki nie mogą skutecznie wytoczyć powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Jedynym podmiotem, który może wytoczyć skutecznie takie powództwo jest prokurator. 

Adw. Anna Gręda

Anna Gręda-Adamczyk

Doświadczony prawnik z wykształcenia i zamiłowania. Prowadzi indywidualną praktykę adwokacką - siedziba jej kancelarii mieści się w Łodzi, ale obszar działania i prowadzonych spraw obejmuje całą Polskę. Oferuje także pomoc prawną Polakom mieszkającym za granicą. Specjalizuje się w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i spadkowego. Mediator sądowy, wykładowczyni, członki Sekcji Praw Dziecka i Sekcji Prawa Rodzinnego przy ORA w Warszawie. Jej kancelaria została wyróżniona w ogólnopolskim konkursie „Kancelaria Przyjazna Dzieciom” organizowanym przez Komitet Ochrony Praw Dziecka.