Małżonkowie, którzy nie zawarli przed zawarciem małżeństwa lub w jego trakcie umowy majątkowej małżeńskiej (intercyzy) pozostają w ustawowym ustroju majątkowym, czyli we wspólności ustawowej. Każdy z małżonków ma swój majątek osobisty oraz małżonkowie mają razem majątek wspólny. Co wchodzi więc w skład, którego majątku i jak ustalić co jest tylko moje (majątek osobisty) a co wspólne (majątek wspólny)?

W skład majątku osobistego wchodzą:                                                                                                                          

  1. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej (Przykład nr 1: żona kupiła 10 lat przed ślubem mieszkanie w bloku stanowiące spółdzielcze prawo własnościowe do lokalu – mieszkanie wchodzi w skład majątku osobistego żony);
  2. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczeniezapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił (Przykład nr 2: mąż w czasie trwania małżeństwa odziedziczył w drodze dziedziczenia ustawowego mieszkanie po swoich rodzicach – mieszkanie wchodzi do majątku osobistego męża; Przykład nr 3: rodzice męża dokonali darowizny działki na rzecz syna i synowej – taka działka wchodzi w skład majątku wspólnego);                                                                                                                                                                                          
  3. prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej, podlegającej odrębnym przepisom (Przykład nr 4: żona jest wspólnikiem spółki cywilnej – prawo do żądania podziału i wypłaty zysku ze spółki cywilnej przysługuje żonie i wchodzi w skład majątku osobistego żony);
  4. przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków (Przykład nr 5: mąż porusza się przy użyciu drogiego wózka inwalidzkiego – wózek wchodzi w skład majątku osobistego męża);                    
  5. prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie (Przykład nr 6: mąż sprzedał działkę, która należała do majątku osobistego i zastrzegł sobie prawo jej pierwokupu, gdyby nabywca działki chciał ją komuś sprzedać – prawo pierwokupu wchodzi do majątku osobistego męża);                                                                                                                   
  6. przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość (Przykład nr 7: mąż uległ wypadkowi komunikacyjnemu i towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaciło mu 30 000 zł odszkodowania i wypłaca mu 1000 zł miesięcznie renty z tytułu częściowej utraty zdolności do pracy – odszkodowanie wchodzi do majątku osobistego męża a renta do majątku wspólnego);                                                             
  7. wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków (Przykład nr 8: żona wykonuje umowę na podstawie umowy o pracę a pracodawca nie wypłaca jej wynagrodzenia – taka wierzytelność (wynagrodzenie jeszcze niezapłacone) wchodzi do majątku osobistego żony. Jeżeli pracodawca wypłaci jednak wynagrodzenie za pracę żonie to wejdzie ono do majątku wspólnego małżonków);                                                                  
  8. przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków (Przykład nr 9: żona dostała nagrodę Nobla – otrzymana przez nią nagroda pieniężna wchodzi w skład majątku osobistego);                                                                                                                                                                                    
  9. prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy (Przykład nr 10: żona jest pisarką – prawa autorskie wchodzą w skład jej majątku osobistego, ale wynagrodzenie za napisaną książkę wchodzi już w skład majątku wspólnego);                                                                                                                                                        
  10. przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (Przykład nr 11: mąż ma mieszkanie, które kupił przed ślubem i sprzedał je po ślubie – pieniądze otrzymane ze sprzedaży wchodzą w skład majątku osobistego męża).

W skład majątku wspólnego wchodzą przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich a w szczególności:                                                                                                  

  1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków (Przykład nr 12: pracodawca wypłacił mężowi wynagrodzenie za pracę – pensja wchodzi w skład majątku wspólnego; Przykład nr 13: mąż uzyskał 10 000 zł z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej – dochody te wchodzą w skład majątku wspólnego);                                                                                                                                                                                 
  2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków (Przykład nr 14: małżonkowie wydzierżawili wspólną nieruchomość – czynsz dzierżawny wchodzi w skład majątku wspólnego; Przykład nr 15: żona wynajęła mieszkanie, które wchodzi w skład majątku osobistego – czynsz najmu wchodzi jednak w skład majątku wspólnego);                                                                                                                                                                                    
  3. środki zgromadzone na rachunku OFE każdego z małżonków oraz kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie ZUS (Przykład nr 16: żona na rachunku OFE zgromadziła 10 000 zł – środki wchodzą w skład majątku wspólnego).

Niniejszy wpis na blogu zawiera najbardziej przydatne i ogólne informacje na temat omawianego zagadnienia prawnego. Wpis nie stanowi porady prawnej, ani nie stanowi rozwiązania konkretnej sprawy bądź problemu prawnego. Nawet, jeśli Twoja sytuacja jest bardzo podobna to szczegóły mogą wpływać na rodzaj postępowania i działania prawnego. Z tego względu swoją indywidualną sytuację prawną i faktyczną zawsze należy skonsultować z adwokatem.